زندگی تا ۱۲۰ سالگی| فناوری‌هایی که امید به زندگی را افزایش می‌دهند

 خبرگزاری علم‌وفناوری آنا- هدا عربشاهی: مفهوم امید به زندگی به میانگین سال‌هایی گفته می‌شود که یک فرد می‌تواند انتظار داشته باشد که زندگی کند. به‌مدد پیشرفت علم و فناوری، محققان بر این باورند که این محدودیت تا 120 سال قابل افزایش است و درحالی‌که براساس گزارش تاریخ جهانی سلامت سازمان جهانی بهداشت در ابتدای قرن بیستم متوسط امید به‌زندگی در دنیا در هر دو جنس حدود ۳۲ سال بود در کشورهای توسعه‌یافته تا سال ۲۰۵۰ جمعیت افرادی که شمع تولد صدسالگی‌شان فوت می‌کنند به ۴.۱میلیون نفر خواهد رسید.

افزایش امید به زندگی موضوعی است که از دیرباز ذهن دانشمندان، فیلسوفان و عموم مردم را جلب کرده و پرسش‌های عمیقی را درباره ماهیت وجود انسان و امکاناتی که در انتظارش است به‌وجود می‌آورد. دنیایی را تصور کنید که در آن مردم می‌توانند تا صدسالگی از زندگی پر جنب‌و‌جوش و رضایت‌بخشی لذت ببرند. این چشم‌انداز به ایجاد تلاشی جهانی منجر شده است که هدفش گشودن رازهای پیری و کشف اسرار زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بیشتر بخوانید

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

علم درجست‌وجوی اساس پیری و امید به زندگی

پیری فرآیندی پیچیده است که تحت‌تاثیر عوامل مختلفی ازجمله ژنتیک، سبک زندگی و عوامل محیطی و اجتماعی قرار دارد. دانشمندان با هدف کشف راه‌هایی برای کاهش روند پیری و افزایش امید به زندگی مشغول مطالعه سازوکارهایی هستند که روند پیری را هدایت می‌کنند و تاکنون رشته پیری‌شناسی که بر مطالعه پیری تمرکز می‌کند، پیشرفت‌های زیادی در درک جنبه‌های زیستی، روانی و اجتماعی سالمندی به‌دست آورده است.

یکی از زمینه‌های جالب پژوهش درباره پیری، مطالعه تلومرها است. تلومرها کلاهک‌های محافظ در انتهای کروموزوم‌ها هستند که با تقسیم سلولی کوتاه می‌شوند و زمانی‌که بیش‌از حد کوتاه شوند، تکثیر سلولی کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود و این مسئله به پیری و بروز بیماری‌ها می‌انجامد. پژوهشگران معتقدند با یافتن راه‌هایی برای افزایش طول تلومر می‌توانند به‌طور بالقوه روند پیری را آهسته کنند و امید به زندگی را افزایش دهند. یکی دیگر از روش‌های جالب در بررسی و مطالعه پیری، زوال تدریجی عملکرد سلولی در طول زمان است. با شناسایی علل زمینه‌ای پیری، محققان امیدوارند روش‌هایی را ابداع کنند که با کمک آنها بتوان این فرآیند را به تاخیر انداخت یا حتی معکوس کرد. این روش‌ها می‌توانند پیامدهای مثبت عمیقی برای بیماری‌های مرتبط با افزایش سن ازجمله زوال عقل و آلزایمر، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان در پی داشته باشد.

چشم‌انداز فناوری‌ها و امید به زندگی ۱۲۰ سال

‌آینده فناوری‌های مرتبط با سلامت و افزایش چشمگیر امید به زندگی، امیدوارکننده است. نوآوری‌هایی چون ویرایش ژن، پزشکی احیا‌کننده و پیشرفت در هوش‌مصنوعی رویکرد ما را به مراقبت‌های بهداشتی متحول می‌کند. این یافته‌ها آینده‌ای را ارائه می‌دهند که در آن امید به زندگی ۱۲۰ ساله دیگر ایده‌ای دور از ذهن نخواهد بود. همچنین این فناوری‌ها علاوه‌بر افزایش طول عمر، کیفیت زندگی انسان‌های سالمند زیر ۱۰۰ را ارتقا خواهند داد و به‌ویژه در آینده‌ای که برپایه پیش‌بینی‌ها بر تعداد افرادی که مجبورند به‌تنهایی زندگی کنند افزوده خواهد شد به سالمندان امکان خواهند داد که در سطح بهتری از سلامت و بدون نیاز به دیگران زندگی کنند.

مهندسی ژنتیک

 مهندسی ژنتیک به دانشمندان اجازه می‌دهد تا دی‌ان‌ای ما را اصلاح کنند و به‌طور بالقوه جهش‌های ژنتیکی را که به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن مرتبط‌اند حذف کنند. با هدف قرار دادن و اصلاح ژن‌های خاص، می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون انواع سرطان، آلزایمر و بیماری‌های قلبی را کاهش داد. به‌لطف مهندسی ژنتیک، می‌توان راه را برای زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر هموار کرد. درمان ژنتیکی به‌معنی جایگزین‌کردن یا مسدود‌کردن یک ژن معیوب یا واردکردن یک ژن مفقودشده است. طبیعی است که برای انتقال این مواد ژنتیکی به مقصد به حامل مناسب نیاز است که در بسیاری از موارد ویروس‌ها به‌طرز هنرمندانه‌ای دستکاری، بی‌ضرر و قادر می‌شوند میزبانی و انتقال مواد مورد نظر به‌سلول هدف را به‌عهده گیرند. امروزه، علاوه‌بر ژن‌درمانی ازطریق حامل ویروسی، امیدهای زیادی در استفاده از شیوه جدید ویرایش ژن‌ها بااستفاده از قیچی ژنتیکی کریسپر-کاس۹ وجود دارد. این روش اجازه می‌دهد تا دی‌ان‌ای تشکیل‌دهنده ژنوم همه موجودات زنده را بازنویسی کنیم.  به‌طورکلی، به‌گفته دانشمندانی که در این حوزه کار می‌کنند، درحال‌حاضر، ویرایش ژنوم بااستفاده از قیچی ژنتیکی در سطح کارآزمایی‌های بالینی در درمان سرطان، بعضی از بیماری‌های ژنتیکی و آلودگی‌هایی چون اچ‌آی‌وی به‌کار می‌رود و ازاین‌رو، فرض بر این است که در دهه آینده نتایج امیدبخش این آزمایش‌ها بتواند به درمان‌های واقعی و کاربردی برای بیماران تبدیل شود.

سلول‌درمانی

دانشمندان در استفاده از سلول‌های بنیادی و روش‌های نوین سلول‌درمانی امروزه در مطالعات بالینی به نتایج نویدبخشی برای بیماری‌های مختلفی برای‌مثال آسیب‌های نخاعی دست یافته‌اند. همچنین پزشکان در سطح تجاری، از سلول‌های بنیادی خونساز به‌عنوان نوعی روش درمانی موثر در معالجه سرطان‌های لوسمی، لنفوم، نوروبلاستوما و مولتیپل میلوما (میلوم متعدد) بهره می‌گیرند. اما حوزه سلول‌های بنیادی چشم‌انداز وسیع‌تری را برای آینده پیش‌بینی می‌کند که توسعه اندام‌هایی چون قلب، کلیه و کبد با استفاده از سلول‌های بنیادی خود بیمار یکی از این چشم‌اندازها است. جایگزینی این اندام‌های جدید و تازه‌ساخته‌شده با اندام‌های فرسوده می‌تواند تا حد قابل‌توجهی به افزایش طول عمر منجر شود.

فناوری نانو برای سلامتی و طول عمر

فناوری نانو شامل دستکاری ماده در سطح اتمی و مولکولی است. این فناوری پتانسیل‌های بسیار زیادی در پزشکی دارد که کاربردهای مختلفی را از صنایع دارورسانی تا نانوربات‌هایی که می‌توانند بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کنند، در بر می‌گیرد. نانوداروها به‌صورت خوراکی یا به‌صورت تزریق وریدی تجویز می‌شوند و با حمله‌ور شدن به تجمع غیرطبیعی در بافت‌ها ازجمله تومورها با کاهش عوارض جانبی نسبت به داروهای شیمی‌درمان، به‌طورمستقیم فقط خود تومور را هدف قرار می‌دهند. به‌بیانی‌ساده، با استفاده از قدرت فناوری نانو، دانشمندان قادر خواهند بود تشخیص و درمان را بهبود بخشند و در نهایت امید به زندگی را افزایش دهند.

هوش‌مصنوعی و پزشکی از راه دور

‌هوش‌مصنوعی (AI) توانایی تجزیه‌و‌تحلیل حجم زیادی از داده‌ها را دارد و امکان تشخیص و پیش‌بینی زودهنگام بیماری‌ها را فراهم می‌کند. با استفاده از الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند الگوها و عوامل خطر را شناسایی کنند و اقدامات پیشگیرانه را ارائه دهند. سامانه‌های پیش‌بینی‌کننده مراقبت‌های بهداشتی مجهز به هوش مصنوعی این ظرفیت را دارند که بیماری‌ها را قبل از شروع آنها شناسایی کنند. تشخیص پیش‌رس بیماری، امکان پیش‌گیری یا درمان موثرتر را فراهم می‌کند و این‌گونه تاثیر قابل‌توجهی بر افزایش امید به زندگی می‌گذارد.

همچنین پزشکی از راه دور، راه‌های ارائه مراقبت‌های بهداشتی را به‌ویژه در مناطق دورافتاده تغییر می‌دهد. به‌طوری‌که، بااستفاده از فناوری‌های ارتباطی، افراد می‌توانند از داخل خانه به مشاوره‌های پزشکی دسترسی داشته باشند. آینه‌های هوشمند یکی از تجهیزات مهم پزشکی از راه دور، به‌شمار می‌روند. این آینه‌ها می‌توانند با سامانه‌های نظارت بر وضعیت سلامت ادغام شوند و به افراد به‌ویژه سالمندان یا بیمارانی که تنها زندگی می‌کنند کمک کنند تا به‌سادگی با تماشا در آینه از وضعیت لحظه‌به‌لحظه سلامتی خودشان آگاه شوند. این دستگاه‌ها که نسل دوم آینه‌های هوشمند هستند به حسگرهای چندوجهی شامل دوربین‌های متعدد، حسگرهای تشخیص حرکت، لیزر، میکروفون، بلندگوها و همچنین نرم‌افزار مبتنی‌بر هوش مصنوعی (AI) و ابزار ضبط و برقراری ارتباط با چندین پایگاه داده‌ها مجهزند و به فضاهای ابری دسترسی دارند و قادرند اندازه‌گیری‌های فیزیولوژیکی را به‌صورت غیر‌تهاجمی و فقط براساس ردیابی و تشخیص حرکات بدن ثبت کنند و ازطریق اینترنت اشیا به مراکز درمانی و اورژانس متصل شوند تا درصورتی‌که وضعیت بیمار خارج از کنترل دارویی شد برای دریافت مراقبت‌های بیشتر آمبولانس اعزام شود. از این‌رو می‌توان گفت که پزشکی از راه دور موانع مراقبت‌های بهداشتی را کاهش می‌دهد و امکان مداخله زودهنگام و درمان به موقع را فراهم می‌کند و به بهبود نتایج سلامت و افزایش امید به زندگی منجر می‌شود.

رابط‌های مغز و رایانه

رابط‌های مغز و رایانه (BCIs) فناوری‌های انقلابی هستند که مغز انسان را به دستگاه‌های خارجی متصل می‌کنند. این رابط‌ها از پتانسیل بهبود عملکردهای شناختی، درمان اختلالات عصبی و بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت برخوردارند. سال ۲۰۲۱ ایلان ماسک، بنیانگذار شرکت‌های تسلا موتورز، پی‌پال و اسپیس‌ایکس از تراشه‌ای رایانه‌ای به‌اندازه سکه رونمایی کرد که در مغز خوکی به نام گرترود کاشته شده بود و این‌گونه بلندپروازی‌های آینده‌ای را برای ایجاد رابط مغز-ماشین نشان داد. شرکت جدید ماسک که نورولینک نام دارد درحال توسعه دستگاهی شبیه به کاوشگری کوچک است که از بیش‌از ۳هزار الکترود متصل به رشته‌های انعطاف‌پذیری باریک‌تر از تار موی انسان تشکیل شده و می‌تواند بر فعالیت هزار نورون مغز نظارت کند. این رابط مغز-ماشین به‌عنوان هدف کوتاه مدت، تلاش می‌کند در بیمارانی که در نواحی حافظه یا مناطق کنترل حرکت دچار آسیب شده‌اند این عملکردهای از دست‌رفته را تا حدی جبران کند. همچنین نورولینک ادعا می‌کند که به‌عنوان اهداف بلندمدت، چنین تراشه‌هایی حتی قادرند درنهایت در درمان وضعیت‌هایی چون زوال عقل، پارکینسون و آسیب‌های نخاعی استفاده شوند. ازاین‌رو، می‌توان انتظار داشت که با ادغام یکپارچه مغز و فناوری، بتوان به زندگی طولانی‌تر و رضایت‌بخش‌تر دست یافت.